Commedia dell'arte
Commedia dell’arte is een Italiaanse geïmproviseerde theatervorm die ontstaan is in de 16e eeuw. Andere namen voor het genre zijn commedia delle maschere, commedia all’italiana e.a. Deze vorm van volkstoneel gaat, in tegenstelling tot het klassieke toneel, uit van improvisatie. Het improviseren was het 'vak'. (un’ arte)
Kenmerkend is dat in de toneelstukken steeds dezelfde personages met steeds dezelfde naam, een direct herkenbaar uiterlijk en een zelfde karakter optreden.
Voorbeelden van personages zijn:
Zanni (servants, 1st en 2nd zanni’s) - De knechten
Magnifico (bekendste naam; Pantalone) - De oude gierige man
Capitano (bekend om zijn lange namen) - De hoogmoedige kapitein
Innamorati (bekendste namen: Isabella en Flavio) - De geliefden
Elk personage heeft een vast fysiek. Er zijn loopjes, rusthoudingen en houdingen vastgelegd, waardoor deze altijd herkenbaar zijn voor dit personage. Er word gewerkt met maskers die het hooft tot onder de neus bedekken. Daardoor is de mimiek van de acteur niet te zien en speelt de acteur vooral met zijn lichaam
Elk personage heeft een eigen masker, met eigen kenmerken en gezichtsuitdrukking/fysieke eigenschappen (grote neus, grote ogen, hoge wenkbrauwen). Bij een voorstelling van het klassieke Commedia dell’arte werd er gespeeld met een kort bekend scenario (Canovaccio) en iedereen wist welk karakter hij was, de rest van het verhaal werd geimproviseerd. Een voorstelling werd gevuld met visuele grappen, met zorgvuldig voorbereide tirades, acrobatische capriolen, muziek etc.
Over de herkomst is weinig zeker, al ligt voor de hand dat ze aansloot bij bepaalde traditionele elementen. Tegenover de “geleerde” komedie, die aan de hoven en academies door (amateur)spelers werd opgevoerd, belichaamde de commedia dell’arte de scenische volkshumor.
Omstreeks 1700 raakte de commedia dell’arte in verval, onder andere door concurrentie van het Franse toneel en van het melodrama, en de theaterhervorming van Carlo Goldoni heeft dit exclusief Italiaanse genre de doodsteek toegebracht. Wel bleven de figuren tot op de huidige dag voortleven in ballet en pantomime, carnaval en poppenspel. Ook is Commedia dell’arte de inspiratie geweest voor het blijspel en de klucht.
Kenmerkend is dat in de toneelstukken steeds dezelfde personages met steeds dezelfde naam, een direct herkenbaar uiterlijk en een zelfde karakter optreden.
Voorbeelden van personages zijn:
Zanni (servants, 1st en 2nd zanni’s) - De knechten
Magnifico (bekendste naam; Pantalone) - De oude gierige man
Capitano (bekend om zijn lange namen) - De hoogmoedige kapitein
Innamorati (bekendste namen: Isabella en Flavio) - De geliefden
Elk personage heeft een vast fysiek. Er zijn loopjes, rusthoudingen en houdingen vastgelegd, waardoor deze altijd herkenbaar zijn voor dit personage. Er word gewerkt met maskers die het hooft tot onder de neus bedekken. Daardoor is de mimiek van de acteur niet te zien en speelt de acteur vooral met zijn lichaam
Elk personage heeft een eigen masker, met eigen kenmerken en gezichtsuitdrukking/fysieke eigenschappen (grote neus, grote ogen, hoge wenkbrauwen). Bij een voorstelling van het klassieke Commedia dell’arte werd er gespeeld met een kort bekend scenario (Canovaccio) en iedereen wist welk karakter hij was, de rest van het verhaal werd geimproviseerd. Een voorstelling werd gevuld met visuele grappen, met zorgvuldig voorbereide tirades, acrobatische capriolen, muziek etc.
Over de herkomst is weinig zeker, al ligt voor de hand dat ze aansloot bij bepaalde traditionele elementen. Tegenover de “geleerde” komedie, die aan de hoven en academies door (amateur)spelers werd opgevoerd, belichaamde de commedia dell’arte de scenische volkshumor.
Omstreeks 1700 raakte de commedia dell’arte in verval, onder andere door concurrentie van het Franse toneel en van het melodrama, en de theaterhervorming van Carlo Goldoni heeft dit exclusief Italiaanse genre de doodsteek toegebracht. Wel bleven de figuren tot op de huidige dag voortleven in ballet en pantomime, carnaval en poppenspel. Ook is Commedia dell’arte de inspiratie geweest voor het blijspel en de klucht.
Wilt u meer weten over Antonio Fava? Klik hier: